İslamcı Bir Şairin Romanı: MEHMET ÂKİF

Mehmet Emen Erişirgilin İslâmcı Bir Şairin Romanı: Mehmet Âkif isimli eseri, Âkif hakkında bugüne değin yazılmış en iyi kitaplardan birisidir. Âkifle şahsi dostluğu ve iş arkadaşlığı da bulunan yazar bu incelemesinde Âkife ilişkin şahsi gözlem ve kanaatlerini objektif verilerle birleştirmiş, kitap ilk defa Türkiyede yeni bir dönemin başladığı yıllarda (1956) yayımlanmıştır. Prof. Dr. Aykut Kazancıgil ve Prof. Dr. Cem Alpar tarafından yayına hazırlanan bu eser Âkif hakkında birinci el gözlemleri yansıtan eşsiz bir kaynaktır: “Ders vermek için gece kaldığı yerlerden biri meşhur Ratip Paşanın köşkü idi. Bu köşktedir ki ilk defa Cenap Şahabeddin ile tanıştılar. Cenap, Âkifi görünce onun Servet-i Fünûnda çıkan Bedayi-ül Acem başlıklı tercümelerini hatırladı belki samimi olarak belki laf olsun diye, o tercümeler ne güzel, şeklinde Âkifi methetti o sözü bitirince yanındaki kardeşi Nusret başladı Âkifi övmeye. Âkifin yüzüne karşı Âkifi övmek yok mu, onun en sevmediği bu idi. (…) Bir gece o köşkte yatarken Mehmet Ali, Âkife Quo Vadisin Fransızcasını veriyor. (…) Âkif, o gece, kitabı bitirmek için çok az uyumuştur. Fakat eseri bitirememiş. Sabahleyin kalktığı zaman, salonun bir köşesine oturmuş, bunu bitirmeye çalışıyormuş. O sırada Cenap gelmiş, Âkifin elindeki kitabın ne olduğunu sormuştu. Öğrenince yumruğu ile burnunu kapatarak: -Quo Vadisi okuyorsunuz, siz… Fransızcasını!... diye tuhaf tuhaf Âkifin yüzüne bakakalmıştı. O bunu hiç unutamamıştır. (…) Yıllar ve yıllardan sonra ilk defa Ratip Paşa Konağında tanıdığı Cenap Şahabeddin, Âkif için şunları yazacaktır: Tevazua bürünmüş bir kalender besaleti ile Babıâli Yokuşunda onu görenler, kim bilir hangi mekteb-i iptidainin Kavaid yahut Dürriyekta hocasıdır, derler. Kimse tahmin etmez ki o, bizim yalnız asrımızın değil, hatta tarihimizin en büyük destan şairi olsun. (…) Âkif Beyin sanatı, sehl-i mümteniye tecevvüh etmekle o, selamet-i zevke en muvafık yolu bulmuş oluyordu ve hayret edilecek nokta şudur ki sanatın bu en çetin ve dar yolunda şair hiç şaşmadı. Safahat silsilesi emin bir başarı silsilesidir. O silsilenin altıncısını -ki müellifi Asım unvanını vermiş- edebiyatımızda benzeri olmayan bir abide tanımakta tereddüt etmiyorum. Cenap bir başka yazısında da şunu diyecekti: ‘Şiir-i millî namiyle ırkımızın rüsum ve ananatına ait neşideler kasdediyorsak peşinde boyun eğeceğimiz bir dâhi şair görüyorum: Mehmet Âkif. Hiç kimse o kadar sâf ve şeffaf bir beyan içinde millî manzaraları teşhir etmemiştir. Türk ve İslâm ruhu Safahatın ilhamının beşiği oldu. Edebiyat tarihi şimdilik büyük Âkiften daha büyük bir İslâm ve Türk şairi tanımaz.”